Per passa un pau de tèms en risènt
Dins lou tèms
Dous vièi soun dins soun lié.
« Dins lou tèms, fai la femo, avans de t’endourmi me teniès un pau la man. »
E l’ome ié pren la man dins la siéuno.
« Dins lou tèms, ié refai la femo, avans de t’endourmi me fasiès un poutoun. »
E l’ome ié fai un poutoun sus la gauto.
« Dins lou tèms, rerefai la femo, avans de t’endourmi moussigavès un pau moun auriho. »
E l’ome se desacato, rouviho un pau e se lèvo dret.
« Ounte vas ? demando la femo.
-Vau querre mi dent que trempon dins soun got. »
Counsèu d’ami
Dins li pichoto vilo, li gènt prenon pas li trasport per ana à l’obro o n’en reveni. Van coum’acò, à ped.
Moussu Bertrand es d’aqueli gènt. Perqué prendrié li trasport per faire li tres cènt pas que menon de soun estùdi à soun oustau. Des minuto de plési. Des pichoto minuto. Des…
Es coumta sèns lou cafè que Satan a mes à mita camin. Moussu Bertrand a pres l’abitudo de ié retrouba sis ami. Touti li jour, lou got en man, refan lou mounde a grand cop de bevèndo alcoulisado. De tournado en tournado, acò duro. Quouro fau rejougne l’oustau, n’en tèn uno carabinado, e touti li cop, quouro arrivo pamens à l’oustau, es uno empougnado a n’en plus fini emé sa femo escourroussado.
« Es aquest’ouro que t’amenes ! T’as vist quouro as bégu ? Trantraies coume uno sounaio ! Dises dis abouminacioun… »
E patin-patan ! N’i a per un ouro e mai e li vesin s’escacalasson a sis fenestro.
N’en pòu plu lou paure Bertrand.
A l’endeman d’uno d’aquest’escando, en parlo à soun ami Jousé.
« As pas di dificulta, tu, emé ta femo ?
- Avans n’aviéu. Aro n’ai plu.
- N’as plu ? Coum’as fa ?
-Vau te lou dire : Quouro rejougne l’oustau, coum’es tard, ma femo dor. Fau pas de brut, m’enfourne sout la cuberto e…te dise pas ço que fau mai te lou laisse devina. Quouro ma femo se mes a faire di rounroun e à s’escambarla, penso plus à rouviha. Deuriès faire ansin. Te garantisse lou resultat. »
Tant-lèu, Moussu Bertrand rejoun soun oustau en se tenen i muraio.
Sus lou pas de la porto, se descausso, escalo lis escalié sus la pouncho di ped, sens faire cracina li marcho, toumbo la vèsto, la camiso, lou pantaloun, la pichoto braio, li causseto s’enfourno delicatamen souto la cuberto. Fournelo un pau per s’ié retrouba e entre-pren de faire ço qu’a di soun ami. Oublido rèn. En rajusto tant-e-pièi mai que li rounroun coumençon.
Mai, s’estoufo, Bertrand souto la cuberto ; s’es agouta la bouco ; fau qu’ane bèure un cop d’aigo. Davalo lis escalié, cour à l’eiguié, s’emplis un grand vèire, lou bèu d’uno alenado e reviro brido.
« Chut ! ié fai sa femo qu’es assetado sus lou canapè dóu saloun. Fas pas de brut : ma maire es vengudo à l’impreviste. L’ai messo dins nostro lié. M’estounarié pas que l’agues revihado »
Dous femo
Dous femo soun assetado dins un cafè.
Dous ome rintron.
« Acò es drole ! Veses li dous ome que venon d’intra ?
-Li vese.
-Aquèu de gaucho es moun marit e aquèu de drecho es moun amant.
-Acò empego, ié fai l’autro femo. Per iéu es l’enverso. »
Lis ourmouno
Se dis que l’alcol countèn uno tarabastado d’ourmouno de femo. De segur es verai. Iéu, quouro ai begu, sabe plus ço que dise e pode pas pissa de dret : m’assete.
Li mot
Se dis que l’ome dis en gros 5000 mot per jour et la femo 7000. Es un gros proublèmo. Quouro rejougne l’oustau ai despensa mi 5000 mot et ma femo lis a pas coumença.
Lou pivelaire
L’ome intravo en sceno, disié i gènt de dourmi et li gènt dourmien. Disié de rire et li gènt risien. Disié de leva la man drecho e li gènt levavon la man drecho. Disié de pessuga soun vesin de gaucho e li gènt pessugavon soun vesin de gaucho.
Un jour se prenguè li ped dis uno cadiero.
« Merdo ! » diguè.
Fauguè uno semano per neteja la salo.
Un jo de paciènci
Per li puzzle, i’a pas mièi que iéu. Sabes pas que n’ai fa un in quinge jour ? Pamens, sus la bouito i’avié marca « de Tres à cinq an. » Vese que me cresès pas…
Ma vesino es coume iéu : saup légi sus li bouito. Chanjo pas de tres semano li pedas de soun pichot enfant perqué sus la bouito es marca en francés : « jusqu’à 19 kilò. »
La remeso di pres
Dous viéi regardon la remeso di pres d’un councours de taurèu.
Lou presentaire annòuncio :
« Tresen pres : lou taurèu Gédémus : Tres an, tres salido per jour »
La vièio couidejo soun marit :
« Entendes ? Tres cop. »
Lou presentaire annòuncio :
« Segound pres : lou taurèu Geronimo : Cinq an, sièi salido per jour »
La vièio recouidejo soun marit :
« Entendes ? »
Lou presentaire annòuncio enfin :
« Proumié pres : lou taurèu Ferdinand : quatre an, nòu salido per jour. »
La vièio rerecouidejo soun marit :
« Entendes ? »
Lou vièi, emboufuma, demando alor au presentaire :
« Li nòu cop per jour, es emé la memo vaco ?
-Noun, de segur, fai lou presentaire.
L’ome couidejo sa femo et ié fai :
« Entendes ? »
Lou taurèu
Un pichot meno uno vaco au bout d’uno lonjo.
-Ounte vas, pichot, emé ta vaco.
-L’enmene au taurèu.
-Toun paire poudrié pas lou faire ?
-Noun, moussu. Fòu un taurèu per acò.
Telefono
Un ome en viage telefouno à soun oustau. Soun fraire descrocho.
« Alor, ié demando, Tout va bèn à l’oustau ?
-Noun, ié respond lou fraire. Toun chin es mort.
-Me dises acò, coum’acò ! Auriès pouscu me lou dire mens dirèit. Poudiéu en creba.
S’aviés coumença per dire : « Avèn degu apela lou veterinàri » aurié pas fa parié.
E ma femo, coumo vai ?
- Avèn degu apela lou medecin.
Li cours dóu sèr
« Counèisses Victor Hugo ?
-Noun. Quau es ?
-As tort. Dèuriès veni emé iéu i cours dóu sèr. »
L’endeman.
« Counèisses Albert Einstein ?
-Noun. Quau es?
-As tort. Dèuriès veni emé iéu i cours dóu sèr. »
Lou subre-endeman.
« Counèisses Karl Marx ?
-Noun. Quau es ?
-As tort. Dèuriès veni emé iéu i cours dóu sèr. »
Es ansin touti li matin quouro Fernand incontro soun ami Maurice davans la boulenjarié.
Maurice que va i cours dóu sèr se fai un malin plési d’estala soun saupre tout nòu davans soun ami que resto lou sèr dins lou cantoun de sa chaminèio.
Pascau, Descarto, Pastour, Bèudelaire… Touti li matin en nais un nouvèu dins la bouco de moussu sabe-tout.
Fernand es de bono coustitucioun. Pamens sènt lou pebre ié mounta au nas.
Un matin, davans la boulenjarié, es èu que demando à soun ami coume per l’engrena :
« Ta femo a quant de mèns que tu ? Des an ?
-Quinge.
-Acò ié fai rèns qu’anes i cours touti li sèr?
-Noun. Es elo qu’a fa moun iscripcioun. Es per dire. »
Fernand semblo segui sa pensado pièi ié fai :
« Counèisses Jean Dupont ?
-Noun.
-As tort.
-Quau es ?
-Es lou bèu jouvenome que vèn teni coumpagno à ta femo, quouro sies i cours dóu sèr.
Lis iòu marca.
Aro fau que lis iòu siègon marca de la dato dóu jour de la poundudo. Estudion per faire un ourodatour en miniaturo que se metrié direitamen dins lou quiéu di galino per leva d’obre i coucounié. Ai vist lou proutoutipe. Semblo un supousitòri. L’ai meme assaja. Pas sus iéu. N’ai pas besoun : siéu regla coume uno orologe. Noun. L’ai assaja sus uno de mi galino. Ié ai mes coume fau. L’endeman siéu ana veire. L’iòu èro marca. Batèu ! Acò founciuono. Regarde. Que vèse ? Di mascaraduro. Ero marca en chinés. Es eli que l’an fa, l’ourodatour. L’an pas fa per li galino de per aqui. L’an fa per di galino chineso. Quouro ai rendu lou proutoutipe, ai fa óusserva que faudrié ié apoundre un tradutour, que falié n’en faire un ourodatour pouligloto. M’an gramacia.
Ounte va s’aresta lou prougrès ? me dise mai que d’un cop davans moun iòu à la coco. Un diciounari universau dins lou quiéu di galino. Un jour un encicloupedìo.
Es pas d’acò que vouliéu vous entreteni. Vouliéu vous parla dis iòu de Melanio... dis iòu di galino de Melanio.
Quau vèi arriba un bèu jour, Melanio ?
Un ome bèn mes emé soun capèu de féutre sus la testo e un cartable de menistre à la man.
Se presento : « Bonjour. Siéu ispeitour de la repressioun di fraudo. Veici ma carto. »
Melanio se presento à soun tour :
« Siéu Melanio de la Bertho, coucouniero de mestié. Se volès ma carto, me fau ana cerca dins lou tiran.
-Acò anara. Vous couneisse. Sias moun afaire dóu jour, fai l’ispeitour segur de soun cop.
- Iéu, vostr’afaire, s’enfusco Melanio. Avès pas lou dret de dire avans d’agué ispeita.
-Vole dire que sabe quau sias, Madamiselo Melanio Bertrand, e qu’avès pas besoun d’ana cerca vostro carto.
Vene countourroula s’avès marca lis iòu qu’anas vèndre.
-Iéu siéu pas uno baratiero, uno troumpo-quau-pòu. Siéu ounèsto. Per iéu, lis iòu dóu jour soun lis iòu dóu jour. Poudès regarda : mis iòu soun touti marca…e à la man… e avans de sourti dóu poulaié. »
L’ome pren un iòu, baisso soun loung nas que tèn si luneto miejo-luno… Sabès pas ço que legis ?
« Encuei, encuei, encuei, encuei… » Sus touti lis iòu.
Dous ome d’un cop
Dins l’incounsciènt o dins lou counsciènt di femo (emé li femo fau se leva lèu per faire la destincioun entre li dous), disènt dins la testo di femo es prouva per lis especialisto qu’aqueli creaturo volon dous ome d’un cop. Dise creaturo counscièntamen car per agué d’ idèio pariero fau agué lou fio ounte pense.
-As legi ‘cò dins l’armana?
- Noun. Dins lou journau. Ai pas pouscu ana plu luen dins l’articlo tant ère escandalisa.
-Iéu siéu ana plus luen.
-Volon dous ome o noun ?
-N’en volon dous mai soun pas di creaturo coume dises. Soun di femo de nostro tèms : volon un ome per faire la tambouio e un autro per neteja l’oustau.
Un’autro pousicioun
Lou marit regardo sa femo e ié prepauso :
« S’assajavian un’ autro pousicioun aquesto sèr ? Dounarié un pau de pebre.
-Vole ben. La routino me peso. Mai es iéu que chausirai.
-Se vos, » fai lou marit que n’esperavo pas tant e que coumenço de senti mounta l’envejo.
Lou sèr, a pas plus lèu acaba sa soupo que cour à la salo de ban. Revèn, astica coum’un nòvi, ferigoula d’aut en bas, trefoulissènt coum’un garagnoun à sa proumiero salido.
« Alors, as chausi la pousicioun? demando à sa femo.
-Si. Ai chausi mai t’avertisse : es pas la routino. Proumetes de pas n’en rire ?
-Proumete à man toucado. Alor, coumo se meten ?
- Tu, te metes davans la plancho à estira e iéu me metes sus lou sofa, davans la televesioun.
Avans que coumenço
Un ome estourouia sus soun canapè crido à sa femo :
« Adus-me uno biero avans que coumenço. »
La femo adus gentilamen uno bouteioun de biero à soun marit.
Un pichot quart d’ouro se passo e l’ome crido à sa femo :
« Adus-me uno biero avans que coumenço. »
E la femo adus un’autro bouteioun de biero à soun marit.
Encaro un pichot quart d’ouro e l’ome crido à sa femo :
« Adus-me uno biero avans que coumenço. »
La femo s’encagno.
« Sieu pas ta servènto. As que de veni li querre ti biero avans que coumenço. As, uno vanello qu’es pas de lou dire ! Avans que coumenço, avans que coumenço… Sabes dir qu’acò.»
Entenden cò, lou marit fai :
« Ié sian : Coumenço !
Lou divòrci
Vole me desmarida.
-Pamens avès l’èr de bèn vous entendre.
-Davans li gènt avèn de la retengudo. Mai à l’oustau es de figo d’un autre panié. Passo soun tèms à me parla de soun proumié marit. Fasié acò coum’acò, escrivié coum’acò, me menavo au restaurant, m’oufrié di flour per ma festo… e n’en passe. Sabe plus que faire.
-Assajo de ié parla de ta futuro femo.
La femo idealo
« Ames li femo qu’an li pousso que toumbo sus lou vèntre ?
-Hoi que noun !
-Ames li femo qu’an li cueisso que semblon di cambajoun fla coume di tripo ?
-Hoi que noun !
-Ames li femo qu’an di mato de pèu sout sus li gauto ?
-Hoi que noun !
-Ames li femo qu’empeston de la bouco ?
-Hoi que non !
-Alor coumprene pas : M’an di qu’anaves emé ma femo. »
Lou gagnant
M’en veniéu d’uno riboto emé ma femo quouro un gendarmo en moto me faguè signo de m’aresta.
M’areste, coupe lou moutour, beisse la vitro.
« Vous felicite, me fai lou gendarmo. Sias lou miliounen coundutour que passo sus ‘quest’ autorouto e avès gagna tres milo euro. Veici lou chèque. Pode vous demanda coume anès emplega aquèsti sou ?
-Poudès. Vau passa moun permés. »
E ma femo que crèi utilo d’ajusta :
« Escoutas pas, moussu lou gendarmo. Quouro a begu, moun marit saup plus ço que dis.
L’espargne
Uno femo rintro à l’oustau eicitado coum’uno niero.
Dis à soun ome :
« Poulet ! Poulet ! Dèuriès me regarda durmi. Vas estre countènt. Encuei t’ai espargna 150 euro.
-150 euro ? s’espanto lou marit. Coum’as fa ?
-A la crousiero, ai passa au rouge. Coume i avié pas d’agènt ai pas agu la contro-vencioun.
-As agu la crespino. E li 150 euro ?
-Coum’ai pas agu la contro-vencioun siéu ana à la perfumarié croumpa per 150 euro de baume de bèuta.
L’amour
La femo dis à soun ome :
« Per tu, amariés pulèu uno femo poulido , em’un cors de reino de bèuta o uno femo inteligènto, em’uno tèsto saberudo ?
-Pas mai l’uno que l’autro, fai l’ome : Ame que tu.
Lou vièi paire
Un boun vièi va veire lou medecin per renouvela si remèdi. Lou medecin ié demando coumo van li causo.
Me sente verd coum’un éuse, fai lou vièi. Rejouvenisse de jour en jour. Ai pres uno femo de vint an e ié ai fa un pichot. Que pensès d’acò, dóutour ?
-Vau vous counta un’istòri, fai lou medecin, une istòri veridico qu’es arribado à un ami passiouna de casso. Quouro la casso es duberto se tèn plus en plaço, fau que i’ane. Un jour, èro tant despacienta que prenguè soun paro-plueio en plaço de soun fusiéu. Sus lou camin se trouvo nas à nas em’un senglié enorme. Reculo de dous pas, espaulo, viso… e lou senglié toumbo se…Pas luen de dous cent kilos.
-Es impoussible em’un paro-plueio, fai lou vièi. Quaucun a daupu tira à sa plaço.
-Vouliéu vous lou faire dire, fai lou medecin.
La biciéucleto
Dous escoulan arribon à l’escolo. L’un à ped , l’autro em’uno biciéucleto.
« Macarèu ! Ti parent se soun fendu ! T’an douna uno belo biciéucleto, fai l’un. Daumage que siègue uno biciéucleto de fiho.
-Es pas eli que me l’an douna es uno fiho qu’ai incountrado en venen.
-Uno fiho !
-Uno fiho. M’a despassa pièi s’es arrestado per m’espera, aven fa un pau de camin ensen pièi, arriba i luserniero de Fanfineto, a pausa sa biciéucleto contro un moulun de luzerno m’a pres per la man e m’a mena darrié.
-Alor ?
-Aqui, a toumba sa pichoto braio et m’a di : « pren ço que t’agrado.
-Alor ?
-Alor ai pres la biciéucleto.
As bèn fa. Qu’auriès fa d’uno pichoto braio ?
Lou medecin
Es un medecin que sort de la chambro d’uno malauto. Se clino vers lou marit e ié di :
« As besoun d’agué dóu courage, moun paure Felis.
-Perqué ? fai lou marit . Es sauvado ?
La Genèso
Diéu faguè lis bèsti : belo
Diéu faguè la naturo : mai que belo
Diéu faguè l’ome : bèu coum’èu
Diéu faguè la femo e diguè :
« Basto, se maquihara. »
Un singe
Un Sénégalés de permeno em’un singe. Vòu intra dins uno boulenjarié mai li bestiàri ié soun pas aceta. Saup pas coumo faire.
Alor demando à uno jouvènto que passo se vòu bèn ié teni soun singe dous minuto, lou tèms d’ana querre soun pan.
La jouvènto aceto e pren lou singe per la man.
Passo uno vièio. Estoumagado de veire un singe à la man de la jouvènto davans la boulenjarié, s’escrido :
« Boudiéu, d’ounte avès agu acò ?
-D’un Sénégalés, ié fai la jouvènto.
-E an rèn vegu à l’ecògrafio ?
La benedicioun papalo
Tres ami que parton per lou tour dóu mounde van d’abord au Vatican per se faire benesi per lou pape.
Lou pape di au proumié :
« Dis toun noum de batisme en latin e t’embrassarai sus lou front. »
Lou proumié que se noumo Quentin passo davans lou Sant Paire e ié di :
« Quentinus » e lou pape l’embrasso sus lou front.
Lou segound que se noumo Nicolas fai coume lou proumié :
« Nicolus » e lou pape l’embrasso sus lou front.
Vèn lou tour dóu darnié que se noumo Alain.
« Alanus » e lou pape ié fai :
« Noun. Sara sus lou front coume lis autri.
Manja sèns paga
Iéu, sabe coumo faire per manja sèns paga.
Vau au restaurant à nòu ouro o nòu ouro miéjo, sus la tardo. Coumande un intrado, un plat de mitan, un bèu plat d’acò que i’a de mièi, lou platèu de froumage, lou dessèr. Fau dura. Me regale. Après prene un cafè, un cougna, atube un cigaro gros coum’un barrèu de cadiero e espere pacientamen que sarron. Coume siéu toujour asseta à ma taulo quouro lis àutri cadiero soun sus lis àutri taulo, un garçoun s’adus e me demando se pòu enqueissa. Alor ié dise qu’ai ja paga à soun coulègo qu’es parti e que, se siéu encaro aqui, es qu’espere toujour la mounèdo.
Davans sa mino descounfito, rise un bèu cop e, generousamen ié dise de la garda per l’estreno.
Alor me leve. Lou garçoun me regracio de ma generouseta, m’acoumpagno à la porte e m’en vau.
L’amour óuriginau
Après qu’aguè fa l’univers, li flour, li bestio, diéu faguè l’ome pièi la femo. Se diguè qu’emé ‘queli dous èro proun per assegura la raço umano. Falié soulamen ié dire coumo faire.
Prenguè Adam à part e ié diguè :
« Veses lou bouissoun avau ? Vas-ié mena Eve. Ié passaras la man emé delicatesso sus tout soun cors, davans, darrié,de pertout .Delicatamen, m’entendes ? »
Adam enmeno Eve darrié loui boussoun. Des minuto passon. Revèns à Diéu tout enlusi de bonur.
Ié fai : « Moun Diéu, es un plési. Coumo se dis acò ?
-Acò es la caresso, ié fai Diéu.
Aro vas t’entourna au bouissoun e vas pausa ta bouco sus la bouco d’Eve . Delicatamen : es pas per la crouca coum’ un poum.
-Pode metre la lango,demando Adam.
-Pas per lou moumen. Sian qu’à l’aprendissage. »
Adam cour au bouissoun retrouba Eve. Des minuto passon. Revèns à Diéu tout enlusi de bonur.
Ié fai : « Moun Diéu, lou plési es encaro meiour. Coumo se dis acò ?
-Acò es lou beisa, ié fai Diéu.
Aro, vas t’entourna encaro un cop au bouissoun. Assajaras la caresso e lou beisa ensèn. Piéi leissaras faire l’envejo que s’escampihara dins toun cors. »
Adam s’entourno au bouissoun tant vite que pòu . Tout dóu long se dis de pòu d’oublida : « Caresso et beisa ensèn, caresso e beisa ensèn… » Dous minuto passon. Revèns à Diéu, despicha, fougnous, em’ uno mino d’un pichot que i’an rauba soun jouguet.
Ié fai : « Moun Diéu, uno catastrofo ! Pamens ai fa coume l’avès di la caresso e lou beisa ensèn. Coume se dis acò ?
-Acò es la migrano, moun paure, la migrano ! As pas fini d’en’ ausi parla.
A counfesso
Moun paire, perdounas-me. Ai peca.
-Qu’avès fa, moun fiéu ?
-Siéu medecin e ai coucha em’uno de mi paciènto.
- Acò se fai pas mai sias pas lou proumié medecin que coucho em’uno paciènto. Vau vous dire : quouro un medecin vèn à counfesso, nòu cop sus des es per uno besougno coum’acò. Saup jamai se la paciènto es uno paciènto o s’es Satan desguisa .Vous lou dise per li paciènto di medecin mais es verai per touti li femo. L’ome saup jamai o saup trop tard. Metes-vous pas martèu in tèsto, moun fiéu. De segur, es un peca. L’avès avoua, vau vous l’assoudre.
- Gramaci, moun paire. Que penitènci me fau faire ?
-Aurès que de me faire uno vesito gratuito. Sias medecin, m’avès di ?
- Si. Medecin veterinàri.
La femo dóu courounèu
Lou courounèu regardo à sa femo qu’es sus soun lié de mort. Fai de tèms qu’un’idèio lou tarabusto. Decido de pausa la questioun avans que segue trop tard :
« M’as troumpa ? »
D’uno pichoto voues tremouleto ié respond :
Si, moun amour, t’ai troumpa…mai soulamen dous cop. »
-Que dous cop en cinquant’an de maridage ? fai lou courounèu. Me fasiéu dis idèio. Cresiéu que passaves toun tèms dins lou lié dis autri. D’asard, pourriès pas me dire emé quau m’as troumpa ?
- Un cop emé toun generau. Es coum’acò que siès passa courounèu.
- O sacre pourcatas ! E l’autro cop ? Emé lou ministre dis armado ?
-Noun. Emé toun regimen.
Counfesso
Un autro istòri dóu meme biais. Councerno pas un courounèu mai un pensiouna de l’amenistracioun.
Dous vièi feston sis cinquant’annado de maridage.
L’ome demando à sa femo :
« Aro i’a prescricioun. Tamben, pourriès me dire se m’as fa dis infidelita dins ta vido.
La femo ié respond :
« Te souvènes que lou prèst per l’oustau avié esta refusa e que dous jour après lou banquié te l’a baia. E ben…
-M’as troumpa qu’aquesto cop ?
-Te souvènes quouro èro mens que d’uno que perdes toun travai e que la semano d’après toun patroun t’a di que te gardavo e qu’après as plus agu d’inquietudo e qu’as meme mounta en grade. E ben…
-Que dous ome ? Te perdoune. L’as fa per iéu, pas verai. N’i’a agu d’àutri ?
-Te souvènes quouro aviés mounta ta listo per li municipalo ?
-Se m’en souvène ! Siéu devengu lou maire de la coumuno. Pamens, dous milo cins cent voues me mancavon au proumié tour.
-Justamen, ié fai le femo. Quau es que t’a recoubra lou cop ?
La proumiso
Un jouvenome vòu presenta sa futuro à sa maire.
« -Voudriéu te la mostra per te faire un’idèio.-
-Se vos, ié fai sa maire.
- Dimenche, amenarai tres fiho. Uno sara ma femo mai sauras pas quau es.
-Se vos, ié fai sa maire. »
Lou dimenche arribon li tres fiho. Passon à taulo, rison, causon de tout e de rèn davans la maire que lis ousservo…pièi parton.
« Alor, fai lou fiéu, as trouba aquelo que sara la maire de ti pichot-enfant?
-Sarié pas aquelo bloundasso qu’avié la co de chivau ?
-Coum’as fa per devina ?
-Pode pas la veire.
Un ome d’autourita
Un car de barrulaire dóu tresen age s’endavalo dins lou ravin : 53 mort.
Per vun titre, acò esun titre ! Li malurous !
Li cinquanto-tres se retrovon ensèn à la porto dóu paradis. San-Pèire es desbourda.
« Anas vous renja en tres filo. La filo di femo, la filo dis ome que se soun fa mena per lou nas et la filo dis ome qu’an agu d’autorita dins lou menage. »
Lis 53 se renjon.
Dins la darriero filo, un pichot ome cativous, estré dis espalo, se trouvo soulet. San-Pèire s’avanço e demando au pichot ome.
« Acò fai dis annado que degun se mes dins ‘questo filo. Sias segur que vous sias pas engana ?
-Sabe pas, fai lou pichot ome emé sa pichoto voues que tremoulo un pau. Es ma femo que m’a di de m’engara aqui. »
Lou barrulaire de la vilo e lou sedèntari di champ.
Acò pourrié faire uno fablo.
Un barrulaire de la vilo s’aresto dins la campagno de Lausero e devisto un rurau planta sus un roucas. Que fai aqui ? Surviho soun chin que surviho sa manado.
Li barrulaire de la vilo volon tout saupre, soun curious coume di moustelo. De mai, se senton superiour i terradouren, aqueli croucant que senton lou cachat, l’aigo de sueio e la bòuso. An de que se creire, eli que senton l’òli de gabian, li gaz d’escapamen e li reclun di susour mesclado. Pamens es coum’acò : fan li moussu.
Un rurau demandara jamai à un barrulaire de la vilo quant gagno. Un barrulaire de la vilo que saup rèn de rèn de la campagno, vòudra saupre. N’ai l’eisemple.
« Alors, moun brave, aquesti bestiàri coumo se noumon ?
-Soun di vaco, moussu. Soun miéuno.
-Quant fan de lat ?
-Li blanco fan des litre per jour… »
Perpenso un pau, gratounejo soun nas pièi preciso :
« … Li negre parié.
-Quant fai de sòu ?
-L’an passa fasié tant… »
Perpenso un pau, gratounejo soun nas pièi preciso :
«… ‘quest’an es parié.
-E lis autri bèsti, avau, coumo se noumon ?
-Soun di fedo, moussu. Soun miéuno.
-Quant fan de lano ?
-Li blanco, vint kilò l’an… »
Perpenso un pau, gratounejo soun nas pièi preciso :
«… Li negre parié.
-E li pichot coumo se noumon ?
-Soun dis agnèu, moussu. Soun miéu.
- Quant se vendon ?
-L’an passa m’an pres li blanc à tant…li negre parié.
-E ‘quest’an ?
-Un pau mai per li blanc…per li negre parié.
-E lis autri bèsti avau proche de la bastido coumo se noumon ?
-Soun di galino, moussu. Soun miéuno.
-Quant fan d’iòu ?
-Li blanco fan un iòu per jour…li negre parié.
- Blanc o negre disès toujour qu’es parié. S’es parié, sèr de rèn de faire la distincioun, moun brave.
-Acò me ser, moussu lou barrulaire. Li vaco blanco, li fedo blanco, lis agnèu blanc, li galino blanco, touti soun miéu.
Gramaci, moun brave. M’avès bèn rensigna. Es un plési de vous demenda di causo. Soun pas touti parié. »
Lou barrulaire de la vilo s’entourno à sa veituro.
Alor lou rurau ié crido :
« Moussu, Li negre es parié : soun miéu. »
Tres ome au Paradis
Un ome rejoun soun oustau en mitan de l’après-miejour per faire uno pichoto souspresso à sa femo. Coume souspresso n’es uno bello !
Sa femo es espandihado sus lou lié, nudo coume la femo d’Adam (sabe plus soun noun). Li linçòu soun chaupina, amoulouna, li couissin escampiha.
Soun sang fai qu’un tour. Es pres d’uno ràbi qu’es pas de lou dire. Cerco sout lou lié, dins lis autri chambro, dins lis armàri, dins li placard, dins lou gardo-raubo, dins li tiran, dins la salo de ban, dins lou cagadou, fin-que dins lou reloge. Degun! Trobo pas lou masclas. Coum’abito au cinquen estànci de l’inmoble sounjo d’ana vèire sus soun balcoun.
Que vèi ? L’ome qu’aviés cerca de pertout. Es pendoula per li man i barrèu de la balustrado e demando de l’ajudo.
« De l’ajudo ! De l’ajudo ! Vas vèire un pau coumo vau t’ajuda. »
E ié escracho li det emé si ped. L’ome crido mai lacho pas. Alor vai querre un martèu e ié pico sus lis det de touto la forço que pòu. L’ome finis per lacha. Cabusso. Lou quatren passo, pièi lou tresen pièi, au segound estànci, li branco d’un marrounié l’arreston. Sauva ! Mai l’ome dóu cinquen vèi que boulego encaro. Alor, vai querre soun refregidou e lou jeto dóu balcoun per qu’escracho lou marridas. Ço qu’a pas previst es que lou mesclun dóu pebre e dis esfors per faire barrula lou refregidou, lou farié peta d’ uno criso cardiaco. I’a rèn de meiour qu’acò per calma lou foursena.
Se presento davans San-Peire, ié dis coumo li causo se soun passado. San-Peire lou fai intra dins soun paradis.
Arribo un segound ome que ié mostro si det escracha.
« Crese saupre coumo te sis fa ‘cò, ié fai San-Peire. Pamens, amarièu te l’entèndre dire perqué la versioun que couneisse te sarro per l’eternita la porto dóu paradis. Alor, l’ome i det escracha s’esplico :
« Ere au seten estànci de moun inmoble. Repintavo mi voulet quouro l’escabèu a resquiha sus lou carrelage. Ai barrula dins lou vuide. Mai me siéu racrouca au cinquen estànci, à la barriero d’un balcoun. Anave apela quouro un malaut me vèi e coumenço de m’escracha li det emé si ped. Tene mau-grat lou mau. Alor s’en vai pièi revèn em’un martéu. E aqui pode plus teni : Lache preso. Capite d'aganta li brancho d’un marounié e me dise que siéu sauva, que diéu viho sus iéu. Es coumta sens lou refregidou que me toumbo sus la testo…E me veici. »
San-Peire, esmoulu, lou fai rintra dins lou paradis e demando à sis ange d’ana querre aquèu d’avans que merito plus sa plaço.
Arribo alor un autr’ome, nus coum’un verme, tout afrejouli, que ié dis à soun tour ço que ié arriba.
« Coumprene pas. Ère nus dins un refregidou… »